Kariyer süreci her bireyin hayatında önemli bir yere sahiptir. Özellikle dezavantajlı bireyler bu süreci yönlendirmede büyük zorluklar yaşarlar. Biz de bu yazımızda kariyer sürecinde işitme engelli bireylerin ne tür zorluklar yaşadığına ve Dostext’in bu süreçte ne gibi kolaylıklar sağlayacağına değineceğiz.
Maslow’a göre birey kendini gerçekleştirme noktasına varmadan önce saygınlık kazanmalıdır. Saygınlık da bireyin ancak başarma hissine sahip olmasıyla kazanılır. Başarma hissine tam anlamıyla sahip olmak da sağlıklı bir kariyer süreciyle mümkün olur. Yani bireylerin topluma kendini kabul ettirmesi ve sosyal bir varlık olarak hayatını idame ettirmesinin şartlarından biri de sağlıklı bir kariyer sürecine sahip olmaktır. Aksi takdirde bireyler toplum tarafından dışlanmasa bile kendini soyutlamaya başlayacaktır. Bu durumlar göz önüne alındığında işitme engelli bireylerin toplumla olan ilişkisinde dezavantajlar yaşıyor olmaları ve toplumun işitme engelli bireyleri tümden engelli olarak değerlendirmeleri nedeniyle büyük zorluklar yaşadıklarını görebiliyoruz.
Günümüzde kariyer gelişiminin ilk basamağı okulda verilen eğitimle başlar. Süreç içerisinde bireyler psikolojik, sosyolojik, ekonomik, politik ve cinsiyet gibi faktörlerin etkisiyle farklı alanlara yönelirler. Bireyler kendi ilgi, tutum ve yeteneklerine göre seçimler yapsalar da bunları fark etmek için hayatları boyunca çeşitli çalışmalar içerisinde bulunur ve çeşitli hizmetler alırlar. Herhangi bir engeli olmayan bireyler için bile ilgi, tutum ve yetenekleri doğrultusunda meslek seçimi yapmak zorken işitme engelli bireyler için, aldıkları hizmetlerin yetersizliği ve sosyal problemler yaşamaları nedeniyle, kariyer süreci daha zor bir hal almaktadır.
İşitme engelli bireyler de bahsedilen faktörlerden etkilenerek kariyerlerine yön verirler ancak bu faktörlerin farkına varma, bunları yönlendirme, geliştirme noktasında alınan hizmetlerden mahrum kalırlar. Bu hizmetlerin yetersizliği ilkokul düzeyinden başlayarak birçok alanda gözlemlenmektedir. Var olan eğitim dilinin Türkçe olması ve dilsel sorunlardan kaynaklı olarak eğitimin yetersiz kalması akademik başarılarını düşürmekte ve bu da gelecekteki meslek edinim durumlarını tehlikeye sokmaktadır (Schirmer, 2001, aktaran Aydoğdu, 2017). Sonraki düzeylerde bireyler ücretli veya ücretsiz birçok eğitim ve aktivite içinde bulunabilme şansına sahip olurlar. Çeşitli dil eğitimleri, sanat ve spor faaliyetleri bireylerin günümüzde ulaşabildiği imkanlardır. Ancak işitme engelli bireyler bu imkanlara ya ulaşmakta büyük zorluklar çekmekte ya da hiç ulaşamamaktadır. Bireylerin kendilerinin farkına varabilmeleri ve sağlıklı bir kariyer süreci içerisinde olabilmeleri için hayat boyu alınan bu hizmetlerin ve sosyal çevrede insanlarla olan etkileşimin büyük önemi vardır.
Biz de Dostext ekibi olarak işitme engelli bireylerin etkili şekilde iletişim kurabilmeleri, kendi yollarını çizebilmeleri ve kendilerini geliştirebilmeleri adına hayat boyu aldıkları hizmetlere ulaşım noktasında kolaylık sağlamak için bir araya geldik.
Dostext projesinin ilk ayağı elektronik dünyada var olan bütün sesleri, konuşmaları ve yazıları işaret diline çevirmek. Bu sayede işitme engelli bireyler elektronik dünyada kişisel ve mesleki gelişimlerini üst düzeye çıkaracak her türlü videoyu, dokümanı tarayıp kendilerini bir adım öne taşıyabilecekler.
Projenin ikinci ayağında ise Dostext sayesinde işitme engelli bireylerin konuştuğu işaret dili günlük konuşma diline ve metne dönüşebilecek. Bu sayede bireyler kültür ve sanat etkinliklerinde, kendilerini geliştirmek adına katıldıkları programlarda rahatlıkla iletişim kurabilecek, anladıklarını, anlamadıklarını, hissettiklerini rahatlıkla ifade edebilecek.
Projenin son ayağı ise engelleri tümden kaldırdığımız kısım. Dünyanın sürekli dönüşüm geçirdiği bu dijital çağda biz de metaverse evreninde kendimize yer edinmeye karar verdik. Dostext sayesinde metaverse evreninde engel diye bir şey olmayacak. İlk iki aşamanın bir bütün halinde kendine yer bulduğu bu aşamada işitsin işitmesin tüm insanlar, dile sınırsız erişim imkanına sahip olacağı için, iletişim eksikliğinden etkilenmeden kariyer gelişimlerine etkin bir şekilde devam edebilecekler.
Artık işitme engelli bireyler topluma daha çok dahil olacak, kendilerinin farkına varabilmek için her türlü hizmeti daha etkin şekilde alabilecek ve sağlıklı bir kariyer sürecine sahip olabilmek adına her türlü imkana daha kolay ulaşabilecektir.
Engel yok çünkü Dostext var!
Kaynakça
Aydoğdu, B. N. (2017). ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ SAĞIR ÖĞRENCİLERİN PSİKOLOJİK PROBLEM VE İHTİYAÇ ALANLARININ BELİRLENMESİ:FENOMENOLOJİK BİR ÇALIŞMA. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
