Dijital içeriklere erişimi avuç içine sığdıran akıllı telefonlarla yaygınlığı artan pek çok pratik var. Ses odaklı pratikler arasında ise podcast yayınları ile sesli kitapların başı çektiğini söylemek mümkün. Önceleri körler için oluşturulan sesli kütüphanelerde sınırlı imkanlarla ulaşılabilen içeriklerin ‘herkes’ için erişilebilir oluşu, bu formattaki kitapların niceliğini arttırırken niteliği için de yapıcı bir süreci de tetiklemiş oldu.
Radyo dinleme alışkanlıklarının yine teknolojik imkan ve yenilikler sayesinde dönüştüğü çağımızda podcast yayınları da yeni nesil internet radyoculuğunun doğurduğu güzel çocuklardan. Bu yapı, hemen her konuda sunabildiği içerik ile sürdürülebilir nihayeti kazanmışken bir biçim olarak radyo tiyatrosu için de alandaki yerini büyüterek aldığı söylenebilir. Klasik radyonun canlılığına antensiz bağlantının kattığı pürüzsüzlükle programın tekrarının el atında olduğu bu yapı da hızlanan hayatların kültürel bir doyurucusu olarak sıklıkla kullanılmakta.
Ortak sesli dili kullanan her kullanıcı için bir nimet olarak değerlendirilebilecek bu içeriklerin erişemediği kesim ise sağır ve işitme engelliler demekse şaşırtıcı olmayacaktır. “Radyo yayıncılığı için de geçerli olan ‘görünmezlik’, uzun yıllar radyonun öne çıkarılan unsurlarından olmuştur ve ‘sihirli kutu’nun sihri, bu görünmezlikteki ses üzerine inşa edilmiştir. Yalnızca işitsel unsurlarla yaratılan içerikler, aynı zamanda yaşamın sese dayalı tezahürleridir.[1]
Peki böylesi kültürel bir bolluk sağırlarla nasıl temas edebilir? Engelleri aşmanın yolunu herkes için sunan Dostext, böylesi zengin bir potansiyeli sağırlar için de erişilebilir hale getirme hedefinde. Yazılım, bir çerçeve gerektirmeyen ilgili formatlara erişimin işaret dili karşılılığında tam ekran çevirilerini hedeflerken bunu canlı animasyonlar ile yapıyor olacak. Bu çeviriler, işitme engelliler için de radyoculuğa yeni bir boyut getirirken yazılı metnin ötesine geçip sesi canlandırma gibi büyük bir işin peşinde. İstenilen işaret dilinde yapılabilecek çeviriler, basılı harflerin ötesine katacağı bu renk ile geçecek.
Sesli bir tiyatro oyunun işaret dili ile aktarıldığı bir animasyon çeviriyi hayal edebiliyor musunuz? Peki, işaret dillerinde yepyeni bir biçim olarak işaret yayını gibi bir kavramı? İşaret yayınlarının anında sesli çevirisinin yapıldığını? O halde Dostext, sizi de arasına bekliyorken heyecanı paylaşmanın sevincini yaşıyor olacak!
[1] Fırat TUFAN, Sedat KÖKAT, Tarihsel Süreçte Görme Engelli Bireyler için Radyonun Rolü: Radyo ile Görme, Engellilik Tarihi Yazıları, İstanbul Üniversitesi Yayınları 2020 içinde, s.422
