Kültürel bir kimlik olarak Sağırlık, baskın-işiten toplumların dilinde taşıdığı negatif anlamlardan giderek uzaklaşıyor. ‘Sağır mısın?’ sorusu artık bağırarak söylendiği zaman anlamını yitirince de sözcük büyük harfle yazılır hale geliyor. Teknoloji, medya ve sosyal hayatta görünürlüğü artan işitme engelli bireyler, kendilerini Sağır olarak tanımladıklarında; bir dilden, kültür yaşamından ve sosyal ilişkilerden bahseden eşitlikçi bir yere taşınıyor.
“Sağır toplumun da kendine ait bir dili ve bu sayede oluşan ortak değer, gelenek, paylaşımları bulunmaktadır. Bu durum yalnızca kültürel açıdan, dilsel olarak da ortak bir noktada buluşmalarından dolayı diğer engel gruplarına kıyasla bu bağlamda ön plana çıkmaktadırlar. Bu nedenle kendilerini engelli olarak değil, kültürel bir azınlık olarak tanımlamaktadırlar. Kültür, iletişim aracılığıyla inşa olur.”[1]
Yüzyılın başına kadar gelen bir zaman dilimini içeren süreçte, dünyanın farklı ülkelerinde dilleri yasaklanan, oral – işitsel – cihazsal bir baskının altında kalan Sağır ve işitme engelli bireylerin temel insan hakları bağlamında arttırdığı görünürlük, iletişim çağının olanaklarıyla da destekleniyor. Akademik ve kültürel gelişmeler kadar duyarlı bireysel çabalar, dernek çalışmaları ve kimi kanunlarla iyileştirilmeye çalışılan bu süreçte yeni imkanlar da herkes için eşitliğe varabilecek kapıları açıyor. Dostext, bu sorunların ortadan kalkmasına imkân verdiği alt yapısıyla, Sağır olsun olmasın herkesin istediği her an iletişim kurabileceği, eşitlikçi bir yere aracı oluyor. Dilin sürekliliği ve dönüşümlerine de eş zamanlı yapacağı katkılarla gerçekçi ve işlevli bir çeviri imkânı sunan Dostext uygulaması, bir sözlük olmaktan öteye, insanı merkeze koyan bu yapısıyla geçen bütünleştirici bir yaklaşıma sahip. Nitelikli iletişimin bir savunucusu olarak Dostext, geliştirici önerilere her zaman açık, insan odaklı bir uygulama olmasıyla kalıcılığı hedefliyor.
[1] Müge YÜKSEL, Bilge Nuran AYDOĞDU, Kimlik ve Kültür Bağlamında İşitme Engellilik/Sağırlık – Hearing Impairment/Deafness in the Context of Identity and Culture, Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, Haziran 2020, s.59 DOI: 10.23863/kalem.2020.148
