İşaret dilleri ile sesli diller arasında karşılıklı çevirileri öngören DOSTEXT bunu yaparken, toplumsal iletişimdeki eşitsizliklerin önüne geçmeyi de amaçlıyor. Yazılı ve sesli herhangi bir metni anlık olarak istenilen işaret diline çevirirken bunun tam tersini de gerçekleştirme hedefinde. Yani, iletişim bariyerlerini herkes için kaldırma hedefine sadık. Fakat bu yalnızca işitenler ile işitme engellileri kapsayan bir iletişim biçimi mi olacak? Bu noktada işitenler arasında görme engellilerin olduğunu da unutmamak gerek. Geliştirilen yazılım, işaret dili verilerini ses ve yazıya çeviriyor olacağı için görme engelli bireylerin de işaret dilini anlayabileceği bir ortam hazırlığında. Toplumsal ya da kişisel iletişimin her noktasında DOSTEXT, sağlayacağı faydanın büyüklüğüyle şimdiden gururlu.
İki İşaret Altı Nokta
Farklı yapıdaki diller arası çeviri, akla bir de Braille[1] alfabesini de getirmekte. Kabartma noktalarla oluşturulan bu düzenek bir devrim niteliğine sahip. Görme engelliler için ilk olarak Fransız alfabesi ile geliştirilen yazı sistemi, günümüzde hemen her dilde[2] kullanılıyor. Yalnızca harfler değil, sayılar, noktalama işaretleri ve hatta notasyon[3] bile geliştirilmiş. Yazıya adını veren Louis Braille’in 19. yüzyılın ilk yarısında geliştirdiği bu alfabe, dikey bir dikdörtgene yerleştirilmiş altı kabartma noktanın kodlanmasıyla biçimleniyor. İki elin işaret parmakları birbirini izlerken okumak, görmeyenler için de mümkün hale geliyor. Elbette yazmak da öyle…
DOSTEXT ile Mümkün
Braille’in buluşu başta göz ardı edilmişse de çabaları karşılığını bulmakla kalmayıp artık dünyayı geziyor. Geliştirilen teknolojiler yardımıyla da giderek zahmetsiz bir niteliğe bürünüyor. Dijital ya da manuel olarak yazılmış bir kabartma metni sesten sonra işaret diline çevirme fikri ise henüz kabullerde yok. Geliştirdiği yazılımla tam da bunu gerçekleştirme hedefindeki DOSTEXT ile, körlerle sağırlar gerçek anlamıyla bir araya geliyor. Herkes için eşitliği hedefleyen proje, baskın dilin negatif kodlarına da sıkı bir cevap vermek için çalışıyor!
[1] Tr. Brey okunur.
[2] Türkçe Braille Sistemi için bknz; Görme Engellilere Okuma Yazma Öğretim Kılavuzu, M.E.B., 2013 https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2014_09/10100531_grmeklavuzu.pdf
[3] https://orgm.meb.gov.tr/alt_sayfalar/yayimlar/ozelegitim/muzik/braille_muzik_isaret.pdf
